Từ thành phố Ninh Bình theo con đường du lịch Tràng An - Bái Đính - Cúc Phương, đến địa phận xã Phú Lộc du khách sẽ được thăm quan chiêm bái chùa Kho, một ngôi chùa cổ tọa lạc tại vị trí đắc địa của làng - nơi có sự kết hợp hài hòa giữa cảnh sắc thiên nhiên với phật pháp chốn thâm nghiêm.
Chùa còn có tên chữ là Phong Khố Tự (chùa Phong Khố), đây là một công trình kiến trúc thờ Phật dưới thời Nguyễn (những chân đá tảng hiện còn lưu giữ tại chùa đã khẳng định vào thời Nguyễn các phật tử đã tụ tâm, tụ công đức về làng Kho để xây dựng ngôi chùa).
Cảnh quan chùa Kho, xã Phú Lộc
Trong thời kỳ tiền khởi nghĩa và kháng chiến chống Pháp, nơi đây là địa điểm ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử trọng đại, là địa bàn hoạt động cách mạng, nơi diễn ra các cuộc mít tinh, các cuộc họp bí mật của Đảng và các tổ chức đoàn thể, là nơi chuẩn bị lực lượng cho các cuộc khởi nghĩa. Chính vì vậy, ngày 16/9/1953, giặc Pháp đánh vào Tây Nam Ninh Bình, chúng đã đốt phá chùa hòng tiêu diệt phong trào cách mạng ở nơi đây. Năm 2000, nhân dân địa phương đã phục dựng lại ngôi chùa trên nền móng cũ.
Mặt trước chùa Kho
Chùa Kho nằm ở phía Tây Bắc của làng Kho. Ngôi chùa được phục dựng theo lối kiến trúc cổ truyền bằng những vật liệu kiên cố. Điểm đầu tiên thu hút du khách ngay khi vừa đặt chân tới ngôi chùa đó chính là cổng chùa, cổng ở đây được xây dựng theo lối tam quan, cuốn vòm, cửa giữa, phía trên được thiết kế hai tầng mái, gắn ngói nam, giữa hai tầng mái có đắp nổi bức đại tự Phong Khố Tự. Tam quan của chùa thấp thoáng dưới bóng cây đa cổ thụ, tạo nên khung cảnh rất đặc trưng của những ngôi chùa Việt vùng Đồng bằng Bắc Bộ.
Qua cổng tam quan du khách bước vào không gian của sân chùa, sân chùa được lát gạch đỏ. Từ đây ta có thể quan sát toàn bộ mặt tiền của tòa Tiền bái. Tiền bái được xây theo lối chồng diêm (cổ đẳng), trên các bức bàn có trang trí tùng, cúc, trúc, mai hóa rồng; phía dưới mái hiên là hệ thống cột hiên bằng đá với ngưỡng cửa gỗ đỡ lấy hệ thống cửa bức bàn, chân quay. Qua ngưỡng cửa, chúng ta bước vào không gian phía trong tòa tiền đường. Tại đây, phía bên phải, đầu tiên là ban thờ Đức chúa Ông, kế theo là đặt tượng thờ Hộ pháp Khuyến Thiện; đối diện phía bên trái là tượng thờ Hộ pháp Trừng Ác và Đức Thánh Hiền.
Một góc không gian thờ tự tại chùa Kho
Qua tòa Tiền bái là bước vào không gian tòa Tam bảo (tòa Tam bảo có chiều dài 7,5m; rộng 5,7m; cao 6,5m) với hệ thống tượng được bài trí cao dần từ ngoài vào trong, trong đó tầng cao nhất của ban thờ ở chính điện đặt 3 pho tượng gọi là “Tam thế Phật”; tầng cao thứ hai là “Di Đà tam tôn”; tầng cao thứ ba đặt tượng Phật bà Quan Âm nghìn mắt nghìn tay và Quan âm Thị Kính; tầng thứ tư đặt 3 pho tượng: Ở giữa là tòa Cửu Long, hai bên là tượng Đế Thích và Phạm Thiên, vì là vua nên tượng các ngài được tạc ngồi trên ngai, đầu đội mũ miện. Nhìn chung, hệ thống tượng pháp ở đây khá đầy đủ, toàn bộ được giữ gìn, bảo quản nguyên vẹn từ lớp sơn đến cách xếp đặt và được đánh giá cao về giá trị nghệ thuật, chế tác của các nghệ nhân.
Nhà thờ Tổ trong khuôn viên chùa
Phía bên trái, sau thượng điện (điện Tam bảo) là nhà tổ, nhà khách phục vụ cho sinh hoạt tôn giáo tại chùa. Ngoài ra, trong khuôn viên chùa, nhân dân địa phương còn xây dựng nhà bia để tưởng nhớ, tri ân đối với các anh hùng liệt sỹ, những người con ưu tú của quê hương.
Công trình nhà bia liệt sỹ
Ngày nay, chùa Kho là trung tâm sinh hoạt tôn giáo tín ngưỡng của cư dân quanh vùng. Năm 2012, chùa Kho đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh. Với lợi thế nằm cạnh con đường du lịch Tràng An - Bái Đính - Cúc Phương, trong không gian của tỉnh Ninh Bình nói chung, huyện Nho Quan nói riêng với chủ trương lấy nền kinh tế du lịch làm nền kinh tế mũi nhọn, nơi đây sẽ là điểm dừng chân chiêm bái của Phật tử và du khách thập phương.
Nguồn tư liệu: Phòng Văn hóa Thông tin huyện
